Kiedy plomba, a kiedy leczenie kanałowe? Wszystko, co musisz wiedzieć

Kiedy plomba, a kiedy leczenie kanałowe? Właściwy wybór metody leczenia wpływa na długoterminowe zdrowie jamy ustnej. Poznanie różnic między tymi procedurami pozwala lepiej zrozumieć zalecenia stomatologa. Wszystkie potrzebne informacje znajdziesz w naszym artykule.

Kiedy plomba, a kiedy leczenie kanałowe?

Czeka cię wizyta u stomatologa i zastanawiasz się nad zagadnieniem, kiedy plomba, a kiedy leczenie kanałowe. Pacjenci muszą wiedzieć, że są to dwie różne metody:

• plombowanie stosuje się głównie w przypadku płytkich lub średnio głębokich ubytków próchnicowych, które nie dotarły jeszcze do miazgi zęba zawierającej nerwy i naczynia krwionośne. Procedura ta polega na usunięciu zniszczonych tkanek, oczyszczeniu ubytku i wypełnieniu go specjalnym materiałem stomatologicznym. Zabieg zazwyczaj przeprowadza się podczas jednej wizyty i rzadko wymaga znieczulenia w przypadku niewielkich ubytków;

• leczenie kanałowe (endodoncja) stosowane jest natomiast w sytuacjach, gdy próchnica lub uraz dotarły do miazgi zęba, powodując jej zapalenie lub martwicę. Proces ten obejmuje usunięcie zainfekowanej miazgi, dokładne oczyszczenie i poszerzenie kanałów korzeniowych, a następnie ich wypełnienie biokompatybilnym materiałem. Zabieg ten jest bardziej złożony, wymaga specjalistycznych narzędzi i zazwyczaj więcej niż jednej wizyty.

Charakterystyka plombowania i jego zastosowanie

Aby ostatecznie odpowiedzieć na pytanie, kiedy plomba, a kiedy leczenie kanałowe, trzeba bliżej poznać każdą z tych procedur. Założenie plomby to jedna z najczęściej wykonywanych prac stomatologicznych. Proces rozpoczyna się od znieczulenia miejscowego, choć w przypadku płytkich ubytków może ono nie być konieczne. Następnie stomatolog usuwa zmienioną próchnicą tkankę za pomocą wiertła lub narzędzi ultradźwiękowych. Po dokładnym oczyszczeniu ubytku powierzchnia zęba jest przygotowywana do wypełnienia, często z wykorzystaniem systemów wiążących zapewniających trwałe połączenie plomby z tkankami zęba.

Plomby znajdują zastosowanie w przypadku próchnicy, która nie dotarła do miazgi, drobnych pęknięć zęba, uzupełnienia ubytków po urazach mechanicznych czy korekty wad rozwojowych szkliwa. Najczęstsze objawy wskazujące na potrzebę założenia plomby to:

• niewielkie ciemne plamki na powierzchni zęba;
• przejściowa wrażliwość na słodkie pokarmy i zimne napoje;
• uczucie szorstkości przy przesuwaniu językiem po powierzchni zęba;
• zatrzymywanie się resztek pokarmowych w konkretnym miejscu.

Leczenie kanałowe i wskazania do jego przeprowadzenia

Leczenie kanałowe to zaawansowana procedura mająca na celu ratowanie zęba, w którym doszło do infekcji lub martwicy miazgi. Pierwszym etapem jest dokładna diagnostyka z wykorzystaniem badania klinicznego i zdjęcia rentgenowskiego. Po znieczuleniu i izolacji zęba koferdamem stomatolog tworzy dostęp do komory miazgi poprzez wywiercenie otworu w koronie zęba.

Wskazania do leczenia kanałowego obejmują sytuacje, gdy próchnica dotarła do miazgi zęba, powodując jej zapalenie lub martwicę, a także po urazach zębów skutkujących uszkodzeniem naczyń krwionośnych. Charakterystyczne objawy sugerujące konieczność leczenia kanałowego to: 

• intensywny, pulsujący ból pojawiający się spontanicznie (szczególnie w nocy);
• przedłużona reakcja bólowa na bodźce termiczne (zwłaszcza ciepło);
• ból podczas nagryzania;
• obecność opuchlizny dziąsła;
• pojawienie się przetoki (guzka ropnego) na dziąśle w okolicy problematycznego zęba.

Diagnostyka pomagająca określić właściwą metodę leczenia

Jak podjąć decyzję, kiedy plomba, a kiedy leczenie kanałowe? Stomatolog musi zastosować w tym celu odpowiednią diagnostykę. Proces diagnostyczny rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu medycznego, podczas którego dentysta zbiera informacje o charakterze dolegliwości bólowych, ich czasie trwania oraz czynnikach nasilających lub łagodzących ból. Następnie przeprowadzane jest badanie kliniczne obejmujące inspekcję wizualną zębów oraz ocenę stanu dziąseł i tkanek okołozębowych.

Kluczową rolę w diagnostyce odgrywają testy żywotności miazgi, w tym test na zimno (z wykorzystaniem chlorku etylu lub lodu), test na ciepło oraz test elektryczny, mierzący reakcję miazgi na prąd o niewielkim natężeniu. Krótkotrwała reakcja bólowa na bodźce termiczne, ustępująca po ich usunięciu, sugeruje zazwyczaj odwracalne zapalenie miazgi i możliwość leczenia zachowawczego (plombowanie). Długotrwały, samoistny ból, szczególnie nasilający się w nocy, wskazuje natomiast na nieodwracalne zapalenie miazgi i konieczność leczenia kanałowego.

Przebieg procedur leczniczych w gabinecie stomatologicznym

Plombowanie rozpoczyna się od znieczulenia miejscowego, następnie stomatolog izoluje ząb od dostępu śliny. Przy użyciu wiertła usuwa się zmienioną próchnicowo tkankę zęba, a ubytek kształtuje się w sposób umożliwiający stabilne umieszczenie wypełnienia. W zależności od głębokości ubytku, na dnie może zostać umieszczona podkładka ochronna. W przypadku wypełnień kompozytowych powierzchnia ubytku jest trawiona kwasem, pokrywana systemem wiążącym, a następnie wypełniana materiałem kompozytowym, który utwardzany jest światłem lampy polimeryzacyjnej.

Leczenie kanałowe jest procedurą bardziej złożoną, zazwyczaj wymagającą kilku wizyt. Po znieczuleniu i izolacji zęba koferdamem stomatolog wykonuje dostęp do komory miazgi przez koronę zęba. Za pomocą specjalistycznych narzędzi ręcznych i maszynowych usuwa zainfekowaną miazgę z komory i kanałów korzeniowych. Kanały są następnie poszerzane i oczyszczane przy jednoczesnym płukaniu roztworami dezynfekującymi. Po dokładnym oczyszczeniu kanałów lekarz określa ich długość przy pomocy endometru elektronicznego i zdjęcia rentgenowskiego. Ostateczne wypełnienie kanałów wykonuje się najczęściej metodą kondensacji gutaperki z uszczelniaczem.

Konsekwencje niewłaściwego wyboru metody leczenia

Niewłaściwy wybór metody leczenia, szczególnie zastosowanie tylko plomby w przypadku zęba wymagającego leczenia kanałowego, prowadzi do poważnych konsekwencji. Pozostawienie zainfekowanej miazgi pod wypełnieniem skutkuje kontynuacją procesu zapalnego, który z czasem może przekształcić się w ropień okołowierzchołkowy. Stan ten objawia się silnym bólem, obrzękiem tkanek miękkich oraz ogólnymi objawami infekcji.

Proces zapalny prowadzi do postępującej destrukcji kości wokół wierzchołka korzenia, widocznej na zdjęciach rentgenowskich jako obszar przejaśnienia. W skrajnych przypadkach infekcja może rozprzestrzeniać się przez przestrzenie anatomiczne twarzy i szyi, prowadząc do groźnych dla życia powikłań. Odwlekanie niezbędnej terapii zwiększa również ryzyko utraty zęba z powodu niemożności opanowania rozległej infekcji. Dlatego pacjenci nie powinni sami decydować w tak ważnej sprawie, kiedy plomba, a kiedy leczenie kanałowe. Stworzenie najlepszego planu leczenia zawsze należy do lekarza dentysty.