Pantomogram – na czym polega i kiedy jest zalecany?

Pantomogram to zaawansowane badanie diagnostyczne w stomatologii, które umożliwia kompleksową ocenę stanu jamy ustnej. Dzięki niemu dentyści mogą precyzyjnie zaplanować leczenie i wcześnie wykryć potencjalne problemy. Dowiedz się, na czym polega to badanie i kiedy jest zalecane.

Czym jest pantomogram?

Pantomogram, znany również jako badanie pantomograficzne lub zdjęcie panoramiczne zębów, to specjalistyczne zdjęcie rentgenowskie, które umożliwia dentystom uzyskanie pełnego obrazu jamy ustnej pacjenta. Obejmuje ono wszystkie zęby, szczęki, zatoki oraz stawy skroniowo-żuchwowe. To niezwykle ważne narzędzie diagnostyczne pozwala stomatologom na dokładną ocenę stanu uzębienia, wykrycie potencjalnych problemów i zaplanowanie odpowiedniego leczenia. Pantomogram jest szczególnie przydatny przed rozpoczęciem kompleksowego leczenia stomatologicznego, takiego jak zakładanie implantów, leczenie ortodontyczne czy ekstrakcje zębów.

Jak działa pantomogram?

Pantomogram wykorzystuje zaawansowaną technologię rentgenowską, która umożliwia uzyskanie panoramicznego obrazu całej jamy ustnej na jednym zdjęciu. Proces badania wygląda następująco:

1. głowa aparatu rentgenowskiego obraca się wokół głowy pacjenta;
2. emitowana jest wiązka promieniowania X, która przenika przez tkanki;
3. promieniowanie jest rejestrowane przez detektor po przeciwnej stronie;

Pantomogram wykorzystuje zasadę tomografii warstwowej, co oznacza, że aparat koncentruje się na określonej warstwie tkanek, podczas gdy struktury znajdujące się przed i za tą warstwą są rozmyte. Dzięki temu dentyści mogą dokładnie ocenić interesujące ich obszary bez zakłóceń ze strony innych struktur. Nowoczesne aparaty do pantomografii są cyfrowe, co pozwala na szybkie uzyskanie wysokiej jakości obrazu, który można łatwo analizować, powiększać i archiwizować.

Kiedy zaleca się wykonanie pantomogramu?

Pantomogram zaleca się wykonać w wielu przypadkach związanych z kompleksową diagnostyką i leczeniem stomatologicznym. Przede wszystkim jest on niezbędny przed rozpoczęciem leczenia ortodontycznego, gdyż pozwala lekarzowi precyzyjnie określić rozmieszczenie zębów i ich stan. Badanie to wykonuje się również przy urazach szczęki (złamania wyrostka zębodołowego i żuchwy), w chorobach przyzębia oraz przy zaawansowanej próchnicy. Stomatolog często zleca pantomogram przed ekstrakcją zębów, szczególnie ósemek, a także przed zabiegami implantologicznymi, ponieważ umożliwia dokładne zobrazowanie położenia korzeni zębowych i stanu kości. 

Jest również wskazany przy diagnostyce anomalii rozwojowych, takich jak cherubizm czy dysplazja obojczykowo-czaszkowa, przy dysfunkcjach stawów skroniowo-żuchwowych oraz kamicy ślinianek. U dzieci pantomogram wykonuje się przy przedwczesnej utracie zębów mlecznych, braku miejsca w łuku zębowym, nieprawidłowym położeniu zębów czy zaburzeniach zgryzu. 

Przeciwwskazania i ograniczenia

Mimo wielu zalet pantomogram ma pewne ograniczenia i przeciwwskazania:

• ciąża lub podejrzenie ciąży – badanie wykonuje się tylko w wyjątkowych sytuacjach, gdy korzyści są większe niż potencjalne ryzyko;
• u dzieci – zaleca się ostrożność i wykonywanie badania tylko w uzasadnionych przypadkach, zwykle nie jest przeprowadzane u małych pacjentów poniżej 5. roku życia;
• ekspozycja na promieniowanie jonizujące – częstotliwość badań powinna być ograniczona
• konieczność indywidualnej oceny przez lekarza – pantomogram traci wartość diagnostyczną bez właściwej interpretacji.

Jak przygotować się do pantomogramu?

Przygotowanie do badania pantomograficznego jest stosunkowo proste, ale bardzo istotne dla uzyskania wysokiej jakości obrazu diagnostycznego. Oto kilka ważnych kroków:

1. Poinformuj stomatologa o wszystkich przyjmowanych lekach i swoim ogólnym stanie zdrowia;
2. Powiadom o ewentualnej ciąży;
3. Usuń wszystkie metalowe przedmioty z obszaru głowy i szyi (kolczyki, łańcuszki, okulary);
4. Umyj zęby i usuń ruchome protezy, jeśli je posiadasz;
5. W niektórych przypadkach zaleca się powstrzymanie od jedzenia i picia na 2-3 godziny przed badaniem.

Pamiętaj, że dokładne przygotowanie do badania pomoże uzyskać najlepsze wyniki i umożliwi stomatologowi postawienie trafnej diagnozy.

Korzyści i bezpieczeństwo pantomogramu

Pantomogram to niezwykle cenne narzędzie w diagnostyce stomatologicznej, oferujące szereg korzyści zarówno dla pacjentów, jak i lekarzy. Jego główną zaletą jest możliwość uzyskania kompleksowego obrazu całej jamy ustnej na jednym zdjęciu. Jeśli chodzi o bezpieczeństwo, nowoczesne aparaty do pantomografii wykorzystują technologię cyfrową, co znacząco zmniejsza dawkę promieniowania w porównaniu do tradycyjnych metod rentgenowskich. Dzięki temu ryzyko związane z badaniem jest minimalne, a korzyści diagnostyczne zdecydowanie przewyższają potencjalne zagrożenia. Niemniej jednak pantomogram powinien być wykonywany tylko wtedy, gdy jest to rzeczywiście konieczne.

Zalety stosowania pantomogramu

Pantomogram oferuje wiele istotnych zalet w diagnostyce stomatologicznej:

• umożliwia dokładną ocenę stanu całego uzębienia, kości szczęk oraz stawów skroniowo-żuchwowych na jednym zdjęciu;
• pomaga w wykrywaniu ukrytych problemów, takich jak zatrzymane zęby mądrości, torbiele czy zmiany w strukturze kości;
• pozwala na precyzyjne zaplanowanie implantacji, leczenia ortodontycznego czy skomplikowanych ekstrakcji;
• jest niezastąpiony w diagnostyce paradontozy, umożliwiając wczesne wykrycie zmian w tkankach przyzębia.

Badanie jest stosunkowo szybkie i komfortowe dla pacjenta, co zwiększa jego akceptację wśród osób obawiających się tradycyjnych zdjęć rentgenowskich.