Każdy z nas chce mieć piękne, zdrowe i proste zęby. Jednym przychodzi to łatwiej, inni potrzebują
specjalistycznej pomocy, której może udzielić stomatolog bądź ortodonta. Decydując się na założenie aparatu ortodontycznego stałego (ruchomego), musimy być świadomi tego jak ważna jest higiena jamy ustnej. Należy także zwrócić uwagę na różnice pomiędzy myciem zębów bez aparatu a z założonym aparatem ortodontycznym.
Aby ułatwić państwu zadanie, przygotowaliśmy instruktaż, w którym krok po kroku pokazujemy jak należy prawidłowo dbać o swoje zęby podczas leczenia ortodontycznego jak i po leczeniu.
INSTRUKTAŻ DLA PACJENTA ORTODONTYCZNEGO
Użycie nici dentystycznych – aparat stały
Nitka „SUPER FLOSS” składa się z trzech głównych elementów: usztywnionego końca, części puszystej oraz standardowej nici. W sprzedaży jest ona dostępna w formie gotowych do użycia odcinków.
Przygotuj jeden gotowy odcinek nitki specjalistycznej.
Żyłkowy koniec nici wprowadź delikatnie pod łuk aparatu. Nić przewleka się pionowo pod łukiem, aż do wprowadzenia części puszystej nitki. (2)
Rozpoczynamy oczyszczanie wokół zamka puszysta częścią. „Mikrowłoski”
z puszystej części czyszczącej efektywnie
oczyszczą miejsca wokół zameczka z osadów i resztek pokarmu. (3)
Ważne jest aby objąć nitką część wokół zameczka oraz nad i pod nim. Wykonujemy delikatne ruchy czyszczące. Kontroluj ruchy nitki, nie szarp, nie ciągnij zbyt mocno by nie zerwać i nie uszkodzić elementu zamka. (4)
Ostatnią część nitki (standardową) użyj do czyszczenia przestrzeni międzyzębowej w sposób tradycyjny. (5)
Podczas procedury oczyszczania przechodząc do kolejnego zęba należy przewinąć tak nitkę aby część pracująca była zawsze czysta. Należy również zwrócić uwagę czy włókna nitki nie są postrzępione, jeżeli tak jest powinniśmy wymienić nitkę na nową. Postrzępione włókna nitki mogą zaplątać się w elementy aparatu, co może być nie komfortowe oraz przeszkadzające. (6)
Kolejność szczotkowania
Rozpoczynamy oczyszczanie od powierzchni najtrudniejszych i uciążliwych. Przy aparacie stałym będzie to przestrzeń, gdzie są umiejscowione części aparatu.
1. Zaczynaj od czyszczenia (elementów aparatu) czyli powierzchni zębów trzonowych i zamontowanych na nich pierścieniach lub innych elementów np. rurek.
2. Skutecznie oczyść okolice przydziąsłową, policzkową i wargową.
3. Powoli przejdź do zębów przednich, oczyszczaj okolice wokół zamka i metalowego łuku następnie przejdź do strony przeciwnej. Po oczyszczeniu okolicy zębów, na której zainstalowane są elementy ortodontyczne przejdź do czyszczenia zębów wolnych od aparatu.
4. Następnie oczyść okolice powierzchni wewnętrznej: podniebienną i językową.
5. Czyszczenie kończymy na powierzchni żującej.
METODY SZCZOTKOWANIA
Zaopatrz się w kilka szczoteczek. Szczoteczki ortodontyczne miękkie lub średnio twarde o nierównej, ząbkowanej powierzchni lub ze specjalnym rowkiem w kształcie litery „V” pozwalają na łatwiejsze ułożenie włosia zamka i metalowego łuku. Umożliwiają oczyszczanie zębów wokół elementów aparatu. Szczoteczka tradycyjna zalecana jest do czyszczenia zębów wolnych od aparatu.
Metoda Roll
Zalecana do czyszczenia elementów aparatu stałego (szczoteczka średnio twarda, najlepiej ortodontyczna, ułatwiająca oczyszczanie okolicy zębów, na której zainstalowane są składniki i komponenty ortodontyczne). (1)
Ustaw szczoteczkę poziomo, włosiem pod kątem 45◦ w okolicy zamków aparatu. Zakończenia włókien skieruj do wierzchołków zębów, aby objęły granicę szyjki zębów wraz z zamkiem i łukiem metalowym. (2)
Wykonuj ruchy obrotowo-wymiatające. Główka przesuwana jest po elementach aparatu w kierunku od linii dziąsła do brzegu siecznego zębów. Powtórz czynność 5-6 razy w jednym miejscu. (3)
Podczas ruchu wymiatania część włosia szczoteczki powinna wnikać pomiędzy zęby oraz zamki, pierścienie lub rurki. Szczotkuj delikatnie by nie uszkodzić elementów aparatu.
Metoda Zmodyfikowana Bass’a
Zalecana do czyszczenia zębów wolnych od aparatu; szczoteczka o miękkim i zaokrąglonym włosiu. Metoda ta usuwa płytkę bakteryjną z kieszonek dziąsłowych i skutecznie oczyszcza okolicę przydziąsłową.
Ustaw szczoteczkę poziomo, włosiem pod kątem 45◦ w okolice szyjek zębów. Zakończenia włókien muszą być skierowane do wierzchołków korzeni zębów. (1)
Wykonuj delikatne, niewielkie, poziome ruchy drgająco-wibrujące – tam i z powrotem. Pamiętaj: nigdy nie „szoruj’’ zębów. Wykonuj około 5 powtórzeń – każde składające się z 30 małych ruchów. Możesz dodać ruch wymiatania, który zwiększy skuteczność oczyszczania. (2 i 3)
Pamiętaj o czyszczeniu pozostałych, wewnętrznych powierzchni zębów przednich od kła do kła w szczęce i żuchwie. Ułóż włosie szczoteczki pionowo do powierzchni (wzdłuż ich osi), wykonaj ruch „wymiatania”. Wykonuj te ruchy przy przymkniętych wargach (ustach), najlepiej ustawionych w tzw. „dziubek”.(4)
SZCZOTECZKA MIĘDZYZĘBOWA I JEDNOPĘCZKOWA
Rozmiar szczoteczki międzyzębowej dopasowujemy do przestrzeni pomiędzy elementami aparatu; włosie szczoteczki powinno wypełniać przestrzeń bez efektu obstrukcji; oczyszczaj tak, aby nie uszkodzić bądź nie odkształcić elementów metalowych jak klamry, druty, łuki itp. Kształt, wielkość oraz możliwość zginania szczoteczki międzyzębowej pod różnym kątem sprawiają, że można ją użyć w ciaśniejszych i luźniejszych przestrzeniach oraz trudno dostępnych okolicach. (1)
Zęby muszą być czyszczone pojedynczo, dookoła zameczków, delikatnie, by nie uszkodzić elementów aparatu. Służy do tego szczoteczka jednopęczkowa. (2)
PIELĘGNACJA I CZYSZCZENIE APARATÓW
Aparat ruchomy
Klasyczna szczoteczka do zębów czy rąk nie dotrze do wszystkich powierzchni i zagłębień aparatu. Alternatywą dla tych tradycyjnych są specjalistyczne szczoteczki np. do czyszczenia protez. Zaletą takich szczoteczek jest ich budowa, ergonomiczny kształt rączki oraz część pracująca, która składa się z podwójnej główki. Duża główka ułatwia usuwanie resztek jedzenia i przebarwień a mniejsza o stożkowatym kształcie lub spiralnej konstrukcji włókien, do czyszczenia trudno dostępnych przestrzeni. Doskonałym uzupełnieniem higieny aparatu i oczyszczenia miejsc skomplikowanych w aparacie jak śruby i sprężyny są szczoteczki jednopęczkowe- najlepiej te kątowe.
Po każdym wyjęciu aparatu z ust, myjemy go bardzo starannie pod bieżącą, letnia wodą; starannie czyścimy wszystkie powierzchnie aparatu, szczególnie powierzchnie wewnętrzne. (1)
Klasyczna szczoteczka do zębów nie dotrze do wszystkich powierzchni i zagłębień aparatu; użyj szczoteczki jednopęczkowej, aby oczyścić elementy mechaniczne. (2)
Po wyczyszczeniu chowamy aparat do specjalnego pojemnika „na sucho” lub zakładamy na zęby. Pamiętajmy, aparat zawsze zakładamy na oczyszczone zęby. (3)
Długotrwały kontakt aparatów ze śliną oraz niedokładne oczyszczanie jamy ustnej czy samego aparatu może prowadzić do pokrycia aparatu przez osad, kamień, biały nalot trudny do usunięcia za pomocą tylko szczotkowania. Za pomocą specjalnych tabletek czyszczących rozpuszczonych w wodzie dokładnie i szybko oczyścimy i odświeżymy aparat. (4)
Aby nasz aparat długo pozostawał w nienagannym staniem, musimy zwrócić uwagę na prawidłowe obchodzenie się w nim. Pamiętaj, zawsze trzymamy aparat za cześć akrylową aby nie uszkodzić czy odkształcić elementów metalowych jak klamry, druty, łuki itp. Jest to istotne ponieważ różne odkształcenia mogą spowodować iż aparat nie będzie pasował, bądź co gorsza zaszkodzi w procesie leczniczym. (5 i 6)
Aparat stały grubołukowy
Budowa aparatu i elementy metalowe jak sprężyny, śruby oraz płyta akrylowa stwarzają dogodne warunki do zalegania resztek pokarmowych. Ulegają one procesowi fermentacji i gnicia, co powoduje rozwój drobnoustrojów chorobotwórczych. Są też częstą przyczyną przykrego zapachu z ust.
Szczoteczka jednopęczkowa – śruby, sprężyny. (1)
Szczoteczka międzyzębowa – elementy dodatkowe. (2)
Aparaty retencyjne – stałe
Przy stałym retainerze poleca się podstawową higienizację jamy ustnej, oczyszczanie przestrzeni międzyzębowych i skrupulatną pielęgnację przestrzeni wokół retainera. Zalecamy nitkowanie specjalistyczną nitką Super Floss, szczoteczki międzyzębowe typu „butelkowego” a dla pacjentów szczególnie dbających o higienę, technikę solo przy użyciu szczoteczki jednopęczkowej. Podczas procedury oczyszczania pamiętaj – wykonuj delikatne ruchy, nie szarp, nie ciągnij zbyt mocno aby nie uszkodzić przyklejonego elementu aparatu (drucika) lub nie doprowadzić do wykruszenia kleju (kompozytu) przy retainerze.
1. Wykonujemy ruchy poziome szczoteczką międzyzębową tam i z powrotem, delikatnie, pod kontrolą wzroku.
2. „Mikrowłoski” z puszystej części nitki efektywnie oczyszczą miejsca z przestrzeni międzyzębowej i okolicę przyklejonego retainera, w tym przykładzie metalowego drucika. (1)
3. Niewielka główka i kształt szczoteczki umożliwiają dokładniejsze oczyszczanie miejsc trudno dostępnych. (2)
Implant ortodontyczny
Delikatnie szczotkuj miejsce wokół mikroimplantu: ruchy delikatne, obrotowe. Na powierzchni szczoteczki możemy nałożyć preparaty chlorheksydynowe, przeciwbakteryjne. Nie szarpiemy, nie używamy w tym miejscu wykałaczek, twardych szczoteczek itp., by nie doszło do przedwczesnej utraty takiego implantu.
Pamiętajmy: w higienie jamy ustnej podczas leczenia ortodontycznego nie jest najważniejsze używanie wymyślnych i kosztownych szczoteczek, nici dentystycznych. Najważniejsza jest dokładność i systematyczność.
Powodzenia !
